پیشنهاد ویژه ایران مدرس: ويژگي هاي یک معلم خوب در تفکر ابن سينا
با شنیدن نام " برنامه " یا " طرح درس " یا " طرحی برای مدیریت کلاس" ، اذهان به سراغ چندین صفحه کاغذ می رود که در آن با دقیقه و ثانیه ، ریز فعالیتها نوشته شده و به عبارتی ، معلم را در چهار چوب مقرراتی ، محصور می کند ، (و به این دلیل خیلی ها حتی در مورد آن هم صحبت نمی کنند) اما مقصود از داشتن برنامه ، ااما" با ثبت آن ( و چیزی شبیه به طرح درس معرفی شده در کتب روش تدریس ) ، یکسان نیست . داشتن برنامه برای هر کاری لازم است اگر خواهان یک عمل موفقیت آمیز هستیم باید برای آن برنامه داشته باشیم . خود بنده به شخصه با مکتوب کردن برنامه خیلی موافق نیستم هر چند که نوشتن خود باعث ذخیره ی مطالب می شود اما با تغییراتی که با آن مواجهیم و روبرو بودن با یک عامل انسانی ناشناخته ممکن است که این برنامه ها منسوخ شده و روشهای جدیدی جایگزین آن شود و دیگر اینکه ممکن است جلوی خلاقیت معلم گرفته شود و او را از دست یابی به یک روش نو و جدید بازدارد البته این به این معنا نیست که نوشتن خلاقیت را کور می کند بلکه ممکن است روند دست یای به آن را کند کند و معلم به خاطر زحمت نوشتن حتی راغب به تلاش برای فکر کردن به روشهای بهتر نباشد . و از آنجا که هر فردی ویژگیهای رفتاری خاص خود را دارد (ممکن است فردی نوشتن را راحت تر بداند در صورتی که فردی دیگر فقط فکر کردن را دوست داشته باشد و عمل کردن به ایده ) لذا این امر را به شما واگذار می کنم ولی این به این معنا نیست که برنامه ریزی نکنیم بلکه همان برنامه ریزی برای رسیدن به کیفیت مطلوب و هدف متعالی است . امیدوارم تجربیات این بنده ی حقیر مورد توجه و استفاده ی شما واقع شود.
مطالعه مقاله چطور معلمی کارآمد در کلاس باشیم؟ هم می تواند مفید باشد.
1- به محض مشاهده علایم خستگی در دانش آموزان و حواس پرتی آنان ، جریان تدریس یا پرسش را قطع کرده و به آنها اجازه داده شود که از جای خود بلند شده ، کشش عضلانی داشته ، نفسی بکشند و دقایقی کوتاه آزاد باشند ( در این حال تحمل برخی مزه پرانی ها به هم در جلسات اول ، ضروری است و سپس عادت خواهند کرد)، اگر بدون توجه به خستگی دانش آموزان به تدریس یا پرسش ادامه دهیم ، در واقع کاری بیهوده و بی ثمر را دنبال خواهیم کرد .
2- هیچگاه بدون اطلاع قبلی ، پرسش کلاسی یا امتحان کتبی برگزار نکنیم و حتی در جلسه قبل ، صفحات و نوع پرسش و حتی افرادی که از آنان پرسش شفاهی انجام می شود تلویحا" مشخص شوند و این صرفا" برای رفع حالت اضطراب دانش آموزان است ، برخی معلمان برای حالت " همیشه آماده باش بودن کلاس " توجهی به این نکته ندارند که امتحان یا پرسش بدون اطلاع قبلی ، از نظر دانش آموزان نوعی مچ گیری محسوب می شود . در رابطه با دانش آموزانی که از آنان پرسش به عمل می آید باید گفت معمولا" به سه دسته تقسیم می شوند و هر کسی تکلیف خود را خواهد دانست و در کنار آن پاسخ گویی داوطلبانه هم مد نظر قرار می گیرد و بدین ترتیب دانش آموزان تمایل بیشتری هم برای جواب دادن دارند و درگیری ها خیلی کمتر می شود .
3- حتما" قبل از تدریس درس جدید ، خلاصه مطلب قبلی برای دانش آموزان گفته شود و آنها را به هم ربط داد .این کار به دانش آموزانی که حتی دروس قبل را مطالعه نکرده اند اجازه می دهد مطالب را به یاد آروند و در یادگیری مطالب جدید انگیزه پیدا کنند.
4- اگر وقت اضافه ای در کلاس موجود بود ، نباید گذاشت دانش آموزان از سرو کول هم بالا بروند بلکه به نحوی باید آنها را تحت آموزش قرار داد به عنوان مثال صحبت و تبادل نظر در مورد مسایل اجتماعی محل ست ، یا وضع مدرسه و غیره ، دانش آموزان اظهار نطر در جمع را خیلی دوست دارند .
5- طوری برنامه ریزی شده که هر جلسه با توجه به دوره تحصیلی و پایه ، حدود 3 تا 5 دقیقه یک رفتار نیکو اجتماعی فردی ، و یک روایت یا حدیث مرتبط با دانش آموزان در پایان کلاس ذکر می شود . دانش آموزان آن را یاداشت می کنند این موارد حتی در کلاس ریاضی و تاریخ و غیره هم امکان پذیر است .
6- با بهره گیری از روش ایفای نقش ( برای هر درسی امکان دارد) توسط دانش آموزان ، منظور خود و موضوع را سریعتر و بهتر به دانش آموزان منتقل کنید ، بهتر است جلسه قبل ، قرار ایفای نقش ، موضوعات و شرکت کنندگان مشخص شوند .
7- به صلاحدید معلم می توان هر جلسه یکی از دانش آموزان را به ترتیب انتخاب کرد تا مطالبی در راستای درس را به دانش آموزان ارائه دهد ( این کار بین دانش آموزان به نام کنفرانس مشهور است) . اگر معلم بتواند اهداف این کار را کاملا" تشریح و زمینه های آن را فراهم نماید ، شاگردان هم بدان علاقمند خواهند شد ، در صورتی که همه کلاس در برنامه شرکت کنند ، موانعی مانند تمسخر دیگران ،اضطراب صحبت در روبروی همکلاسی ها و غیره به تدریج کمتر خواهد شد .
8- استفاده از ارزانترین و کاراترین تشویق ها یعنی تشویق لفظی ( با دلیل نه طبق عادت کلامی ) را در کلاس هرگز فراموش نکنید . کلماتی مانند : آفرین ! احسنت ! خوبه ! باریک ا.! تشکر ! به جابود ! خوشحالم ! و غیره اثری شگفت انگیز دارد .
9- استفاده از تشویق " کف زدن " توسط کل کلاس برای موفقیتهای کوچک و بزرگ آنان ، یا به دنبال آمادگی کل دانش آموزان یا گروهی از آنان برای پاسخ گویی به درس ، اتمام درس ، کسب نمرات مطلوب ، اظهار نظرهای مناسب و غیره ، حال و هوای کلاس را عوض خواهد کرد .
10- دو کار در کلاس نباید توسط معلم فراموش شود ، و اثر معجزه آسایی در آرامش و آمادگی دانش آموزان دارد و آن ذکر صلوات در برخی مواقع و یا تلاوت آیاتی از قرآن مجید با ترجمه توسط یکی از دانش آموزان است . و این کار ارتباطی به دروس خاص ندارد اینکه نباید فقط به کلاس دینی و پرورشی یا قرآن بسپاریم . حداقل هر چند جلسه یکبار شروع کلاس با تلاوت قرآن در آرامش شاگردان موثر است .
پیشنهاد می کنیم مقاله چه چیز از ما یک معلم خوب می‌سازد؟ را هم مطالعه نمائید.
11- بردن رومه به کلاس حتی ، دو سه هفته یکبار ،و اختصاص دقایقی از ذکر خلاصه مطالب آن که مرتبط با درس باشد، مفید است .
13- برای پرسش پای تخته اامی نیست که دانش آموز سرپا و روبروی دانش آموزان بیاستد ، می توان برای آنها که خیلی اضطراب دارند ، یک صندلی روبروی میز معلم گذاشت تا دانش آموزانی که مایل هستند روی آن نشسته و با حالت شبیه به مصاحبه به درس پاسخ گویند ( با اجرای این روش ، کلیه دانش آموزان ، خصوصا" شاگردان مضطرب ، تمایل نشان داده و نمرات مطلوبی کسب می کنند)
13- هر دو ماه یکبار به صورت غیر مستقیم نظر دانش آموزان خود را در مورد شیوه تدریس و کلاس داری و برنامه آن بسنجید ، مطالبی را به شما خواهند گفت که قطعا" تعجب خواهید کرد!(شنیدن یا خوانده انتقادات دانش آموزان جرات خاصی می خواهد !) و شما باید برای رفع نقایص روش خود اقداماتی بیاندیشید یا از رضایت آنان مطلع شوید. زیرا بدون بازخور دقیق نمی توان از عملکرد کار خود مطمثن بود.
14- سعی کنید هر ساله با دانش آموزان خود تعدادی عکس دسته جمعی بیاندازید و یکی از دانش آموزان اسامی را پشت عکس یااگر دیجیتالی بود به صورت دستی برای شما بنویسد ، این کار خیلی مورد علاقه دانش آموزان است و احساس صمیمیت خاصی با معلم می کنند و برخی از آنها که برای کلاس درد سر ساز بوده اند با این اعمال ، تغییراتی خواهند داشت . امروزه دوربین های دیجیتالی و غیره کار را بسیار راحت و کم هزینه کرده اند .
15- به دانش آموزانی که درخواست بیرون رفتن از کلاس و آبخوری یا غیره را دارند ، توجه نمایید و به هیچ وجه مانع نشوید ، در غیر این صورت آن دسته دانش آموزان به اجبار در کلاس نشسته و حتی گاها" شاهد مشکلات ناخواسته ای خواهید شد مثل : تهوع ، بیهوش شدن از ضعف یا احساس شرمندگی آنان ، برخی معلمان به اشتباه ، عدم اجازه به دانش آموز را نشان از مدیریت مطلوب خود و اداره کلاس می دانند ! برای این مورد باید در شورای معلمان هماهنگی لازم با دفتر صورت گیرد مانند کنترل برای عدم خروج از مدرسه و .
منبع: سایت ایران مدرس
جلسه گروه ریاضی از ساعت 11:30تا 12 با شکرت سر گروه های نواحی و مناطق استان برگزار شد. ابتدای جلسه درباره ی برش های استانی و در خواست شررکت همه جانبه ی دبیران در فعالیت های پژوهشی بود. از سرگروه های در خواست شد ابتدا آنها میزبان دبیران باشند تا نظارت بالینی به نوعی کمک شناخته شود نه دخالت در کلاس همکار. از آنها خواسته شد از همکاران بخواهند مثل یک دور همی در کلاسشان حاضر شوند و اشکالات ایشان را مانند یک هدیه پذیرا باشند و هيچ مطلبی از کلاس خارج نشود. در انتهای جلسه یک برنامه درس پژوهی انجام گرفت.
جلسه از ساعت 10 تا 10:50 با حضور سر گروه های استانی و مناطق تشکیل شد. در ابتدای جلسه درمورد برش های استانی نظارت بالینی و درس پژوهی صحبت شد و چگونگی تشکیل تیم درس پژوهی و انجام کار گروهی شرح داده شد. سپس از اهمیت درس پژوهی سخن به میان آمد و نظر بر این بود که باید دیکتاتوری را در کلاس کنار بگذاریم و اجازه بدهیم روش ها و مدیریت کلاسی مورد نقد و چکش کاری قرار بگیرند. تفاوت درس پژوهی و نظارت بالینی اینگونه بیان شد که درس پژوهی چکشکاری موضوع درس و روش تدریس است اما نظارت بالینی بر رسی مدیریت کلاسی.
در ادامه برنامه ی طرح درس ملی شرح داده شد که بر مرکزیت تعقل است و تنها 20 درصد آن علم آموزی است. نتیجه ی آن تربیت یک انسان متعقل و متدین است که شهروند خوبی برای شهر و سر زمینش است.
در انتهای جلسه چند نمونه از کارهای درس پژوهی که سال های گذشته انجام شده بود معرفی و بررسی شد و همکاران سوالات خود را مطرح ساختند.
درباره این سایت